Surfaktanty amfoteryczne, czyli jak działa betaina?

Na życzenie Czarownicującej kolejna lekcja chemii związków powierzchniowo czynnych - tutaj lekcja pierwsza.

Wtedy pisałam o surfaktantach anionowych - jak sama nazwa wskazuje ich cząsteczki były obdarzone ładunkiem ujemnym.

Jednak w szamponach czy innych żelach do mycia występuje często tajemnicza Coco Betaine (Cocamidopropyl Betaine), która pod tamtą kategorię się nie łapie. Dlaczego? Otóż w jej cząsteczce w części aktywnej jako surfaktant występują dwa ładunki - dodatni i ujemny.




Rysuneczek pochodzi z Wikipedii, gdyż jestem rysowniczym antytalentem (nie można mieć wszystkiego :P). Widać podobieństwa z anionowymi opisanymi na lekcji pierwszej - nielubiąca wody "piła" i lubiąca wodę część z plusikiem i minusikiem.

Różnicą między detergentami anionowymi a amfoterycznymi jest właśnie ten plus.

Jakie znaczenie ma ładunek? Większość powierzchni "nie sztucznych"(np. włosy) jest naładowanych ujemnie. Jak wiadomo przeciwieństwa się przyciągają, dlatego "plusiki" będą przyciągane do powierzchni włosa.

Surfaktant amfoteryczny umie się w życiu ustawić - ma i ładunek dodatni, i ujemny!

Więc przyczepi się do dowolnie naładowanej(plusowej albo minusowej, obojętne) powierzchni, ale nie zmieni znacząco jej ładunku (nasze włosy nie staną się nagle dodatnie w czasie mycia), przez co nie zmienia stosunku powierzchni włosa do wody - włos nie staje się z "lubiącego wodę" "nielubiącym".
Na chłopski rozum - po spłukaniu szamponu nasze włosy ociekają wodą, są po prostu mokre - woda nie spływa po nich jak po kaczce.
Co ma też dalsze konsekwencje - włosy nie są zelektryzowane po myciu tego typu detergentem (no chyba, że cześniemy się plastikowym grzebieniem(+) albo szczotą i zelektryzujemy je - czyli zmienimy ich ładunek na dodatni - ale to już nasza wina).

Betainę kokamidopropylową nie ciągnie tak strasznie do wody, bo jak wiadomo plus z minusem się trochę znoszą ;)
Nie tylko w matematyce, w chemii tyż ;) 
Konsekwencją tego jest mniejsza moc myjąca takiego surfaktantu amfoterycznego - naładowana część nie wiąże się tak silnie z wodą, przez co oderwanie brudu związanego z "piłą" jest trudniejsze ;)

Czekam na dalsze wątpliwości ;)